Op 27 januari 2021 is een wetsvoorstel ingediend door D66 en GroenLinks tot wijziging van de Wet flexibel werken (Wfw). Deze wet wordt aangehaald als Wet werken waar je wilt en is bedoeld om ervoor te zorgen dat werknemers meer vrijheid krijgen in de vraag hoe zij de balans tussen het werken op de werklocatie en thuis willen organiseren.
Beoogd wordt om met dit wetsvoorstel de bestaande Wfw op onderdelen te wijzigen om het mogelijk te maken dat een verzoek van een werknemer om aanpassing van de arbeidsplaats op eenzelfde manier wordt behandeld als een verzoek om aanpassing van de werktijd of arbeidsduur.
Het eventuele recht op thuiswerken is al langer onderwerp van discussie, maar de Coronacrisis heeft dit versneld. De Kamerleden die het wetsvoorstel hebben ingediend, geven aan dat deze wet zou moeten gelden voor werknemers die een baan hebben waarbij thuiswerken mogelijk is, zoals geldt voor de meeste kantoorbanen.
Volgens de Kamerleden is de wetswijziging nodig omdat op grond van de huidige Wfw een verzoek tot wijziging van de werklocatie door een werkgever eenvoudig kan worden afgewezen. Met de voorgestelde wetswijziging wordt beoogd dat werkgevers een dergelijk verzoek alleen nog kunnen afwijzen als er zwaarwegende bedrijfsbelangen zijn. Overigens blijft een dergelijk verzoek alleen mogelijk binnen ondernemingen waar minimaal tien werknemers werkzaam zijn. Dit geldt thans ook al op grond van de Wfw.
Over dit wetsvoorstel is eind 2020 een internetconsultatie gehouden en de reacties daarop betroffen zeer relevante elementen, zoals: moet de grens van tien werknemers worden behouden, en wanneer is sprake van een zwaarwegend bedrijfsbelang? Hoe om te gaan met grensoverschrijdend werken, moet een verzoek worden gedaan bij de formele of de materiële werkgever en waarom is afwijking alleen mogelijk bij CAO?
De Memorie van Toelichting bij dit wetsvoorstel gaat uitvoerig in op nut en noodzaak van dit wetsvoorstel, alsmede op de hiervoor gestelde vragen tijdens de internconsultatie. Ten aanzien van de gestelde vragen is het volgende van belang.
Omtrent de gekozen grens van minimaal tien werknemers geven de initiatiefnemers aan dat elke grens arbitrair is en dat zij ervoor gekozen hebben die grens te handhaven omdat die binnen de Wfw ook geldt voor een verzoek tot aanpassing van de werktijden of de arbeidsduur.
Qua zwaarwegende bedrijfsbelangen was gevraagd of het niet goed zou zijn om specifieke zwaarwegende bedrijfsbelangen voor deze situatie te benoemen, zoals sociale cohesie.
Dit is door de initiatiefnemers onderkend en aldus doorgevoerd. Wat de vragen rondom een te zware bewijslast voor de werkgever betreft, zien de initiatiefnemers geen noodzaak tot afwijking, omdat ook hier wederom geldt dat deze bewijslast ook geldt voor een verzoek tot aanpassing van de arbeidsduur of de werktijden.
Om te voorkomen dat werknemers kunnen verzoeken om waar dan ook in de wereld te mogen werken (met mogelijk hoge kosten en aanvullende juridische verplichtingen tot gevolg), hebben de initiatiefnemers ervoor gekozen om de arbeidsplaatskeuze te beperken tot het werken op een werklocatie van waaruit gebruikelijk de werkzaamheden worden verricht (bijvoorbeeld een ander filiaal) of het adres waar de werknemer woont, mits deze in het grondgebied ligt van de Europese Unie.
Eventuele fiscale gevolgen van het werken in het buitenland dienen door de betreffende landen te worden geregeld middels een versoepeling van de regels met betrekking tot belasting- en premieplicht en vallen buiten het bereik van dit wetsvoorstel.
Daar waar een werknemer feitelijk werkzaam is bij een andere werkgever dan de formele werkgever (detachering, payrolling), is de materiële (lees feitelijke) werkgever beslissings-bevoegd.
Op de vraag of afwijking ook via de arbeidsovereenkomst kan, is door de initiatiefnemers negatief geantwoord. Dat wordt onwenselijk geacht. Afwijking kan alleen bij CAO.
Op dit moment ligt het wetsvoorstel voor spoedadvies bij de Raad van State. Zodra de Raad van State advies heeft gegeven, kunnen D66 en GroenLinks dat advies verwerken en aansluitend kunnen de Tweede en de Eerste Kamer zo snel mogelijk de wet behandelen. Zodra daarover gestemd is, wordt de wet gepubliceerd in het Staatsblad en kunnen werknemers er gebruik van maken.
Door: Anne-Marie van den Belt. Dit is de eerste bijdrage van onze nieuwe kennispartner Deloitte, die voor de Jurist zal gaan schrijven over actuele ontwikkelingen in het arbeidsrecht. Andere kennispartners van de Jurist zijn Stibbe (financieel recht), Simmons & Simmons (intellectuele eigendom en privacy) en Loyens & Loeff (omgevingsrecht).
Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn.
