Advocaten kunnen zelfstandig opkomen tegen een schending van het verschoningsrecht. Tot dat oordeel kwam de Hoge Raad vorige week in een langlopend geschil tussen vier advocaten van Stibbe en de Nederlandse staat. Hoogleraar Advocatuur Diana de Wolff geeft haar visie.
Wat is de kern van dit arrest?
‘De Hoge Raad heeft in dit arrest duidelijk onderstreept dat advocaten zelf ontvankelijk zijn als het gaat om het verschoningsrecht. Het verschoningsrecht is toegekend ten behoeve van de cliënt en moet door de advocaat beschermd worden. Dat is van belang voor het vertrouwen in de advocatuur.’
Wat vindt u daarvan?
‘Het verbaast mij niet dat de Hoge Raad dat vindt, maar het is wel mooi dat het is opgeschreven. De advocaat heeft een vertrouwensfunctie en die moeten we ook beschermen.’
Is dat nieuw?
‘Of dat voor het eerst is durf ik niet te zeggen, maar we zijn niet opeens tot het inzicht gekomen dat het verschoningsrecht ook door de advocaat zelf te handhaven is. Het is ook in de literatuur wel betoogd.’
Wat vindt u van het betoog van de Nederlandse staat?
‘Een van de argumenten van de Nederlandse staat is dat de advocaten geen belang hebben. Volgens de Staat zou de advocaat het verschoningsrecht puur en alleen ten behoeve van de cliënt toekomen en zou die geen eigen belang hebben bij het vasthouden daarvan. Het is opmerkelijk dat de Staat dat miskent.’
Hoe zwaar weegt het verschoningsrecht?
‘De advocaat moet er pal voor staan. Mensen wenden zich tot een advocaat omdat het een vertrouwenspersoon is. Als er advocaten zijn die roepen: ‘Maakt niet uit, leg overal maar beslag op’, krijgt de samenleving het idee dat die vertrouwelijkheid niet zwaar weegt.'
'Je moet naar iedere advocaat kunnen stappen en weten dat alles wat je zegt en vraagt onder die geheimhouding valt. Al helemaal als je je moet verzetten tegen de macht van de Staat, maar ook als het om een doodsimpele echtscheiding gaat. Je wilt niet dat jouw informatie op straat komt te liggen.’
Ben je als advocaat verplicht op te treden tegen schending van het verschoningsrecht?
’Wij zeggen wel: het verschoningsrecht is ook een verschoningsplicht, zelfs als je cliënt daar niet aan hecht. Als je verschoningsrecht wordt aangetast, moet je daar als advocaat wel actie tegen ondernemen. Dat is geen wettelijke plicht, maar zodra je je daarmee laat marchanderen, roept dat de vraag op of het beroepsgeheim bij jou wel in goede handen is.’
‘Tegelijkertijd stoort het mij ook dat advocaten in allerlei bladen roepen wat voor fantastische deals ze doen. Dat moet je niet doen. Dat geeft de indruk dat advocaten gewoon naar buiten kunnen treden over hun zaken, ook als dat niet in het belang is van je cliënt.’
Hoe kun je ervoor zorgen dat vertrouwelijke mails niet in zo’n dossier terechtkomen?
‘Naarmate je duidelijker opschrijft dat een document vertrouwelijk is, is het sneller te vinden. Bij de FIOD wordt gezocht op zoektermen, denk aan: privileged, vertrouwelijk, advocaat. Maar het gaat natuurlijk ook om e-mails waarin de advocaat in de cc staat. Ook dat valt onder het verschoningsrecht. Het is de bedoeling dat al die informatie ‘uitgegrijsd’ wordt.’
Lees ook: Hoge Raad: het verschoningsrecht is ook een belang van de advocaat zelf
Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn.
