In 2018 mocht ik voor de EELA, een internationale organisatie voor arbeidsrechtjuristen, in Bratislava een workshop onderhandelen geven. ’s Avonds was er een diner georganiseerd en ik was naast de bedrijfsjurist van een vakbond uit Engeland geplaatst. Hij had die dag als panellid verteld over de zaak die hij tegen Uber voerde.
2021 zou het jaar worden waarin alles weer snel normaal zou worden. Het jaar waarin we weer gewoon konden uit eten gaan in een restaurant, met vrienden op stap en als vanouds terug naar kantoor. ‘Er is nu licht aan het eind van de tunnel’, zo verkondigde minister Hugo de Jonge, en iedereen was er klaar voor.
De virussen-varianten worden steeds exotischer, maar verder is er weinig lol te beleven in COVID-tijd. Toch moet ik eigenlijk niet klagen: ik heb geen jengelende noch leergierige kinderen, ik heb een groot huis, althans meerdere kamers, en een prima wifi-verbinding. En nog een paar jaar, dan ben ik een risicogroep en vast aan de beurt voor mijn vaccinatie-prik.
Bij de vraag aan een advocatenkantoor of een bedrijfsjuridische afdeling: ‘Wat doen jullie aan innovatie?’, is vaak de reflexmatige reactie om over legal tech te beginnen. Dit is jammer, want innovatie kan zo veel meer zijn dan legal tech.
In de talkshows komen veelal in korte tijd dezelfde onderwerpen en dezelfde namen voorbij. Ik doe dat deze keer ook door aan te haken bij berichten in het FD en de Jurist over ‘advocountants’. Maar ik neem wel een zijweg bij het onderwerp: hoe zien de CV’s van de betrokken hoofdrolspelers er uit?
Net voor de lock-down werd de beregeningsinstallatie in mijn tuin winterklaar gemaakt. De monteur – een stoere twintiger, deels kaalgeschoren hoofd – liep door de achtertuin, keek de woonkamer in en vroeg: ‘Wat doen zij daar?’
Mijn vermoeden is dat de geschiedenis achteraf niet mild zal oordelen over de vraag hoe de mensheid met de pandemie is omgegaan. Dat moeten wij ons aantrekken. In 2021 moeten mijns inziens daarom vijf dingen dringend anders.
Als u dit leest, bent u zich aan het voorbereiden of bijkomen van de digitale kerstborrel. Of mentaal op weg naar de kerstdis. Het is vanavond kerstavond: het moment van vreugde, licht en goed nieuws. Dat goede nieuws is in deze donkere, droeve dagen misschien wat minder makkelijk te vinden, maar het is er wel degelijk. Ook op juridisch gebied.
Bedrijfsjuridische afdelingen hebben intern nog wel eens te maken met minder positieve percepties. Voorafgaand aan een workshop van ons General Counsel Innovatie Platform over storytelling hielden wij een enquête, en daar werden genoemd: dealbrekers, geen goed begrip van de business, procesvertragers, legal is ‘lastig en denkt in problemen’ en legal wil altijd voor 100% waterdicht gaan: niet bereid om risico's te nemen.
Iedere zaterdag koop ik de Financial Times. Het bevrijdt mij van al te Hollands nieuws en de zaterdagbijlage van de FT - ‘How to Spend it’, alleen de titel al maakt mij erg blij - brengt mij in een wereld die ik amper ken. Zo las ik dit weekend een uitgebreid artikel over personal shoppers. Een soort P.A. die de aankopen voor zeer goed betalende kopers doet. Nog interessanter is ‘de economie’ achter deze shopper.
Op 1 maart 2021 treedt de nieuwe beroepsopleiding (BA) in werking. Voor opleiders (patroons) van kersverse advocaten gaat er dan wat veranderen: zij moeten dichter op de huid van hun stagiairs gaan zitten. En daartoe is alle reden, weet ik uit de praktijk.
Het jaar 2020 belooft de geschiedenis in te gaan als een topjaar voor de advocatuur. Ondanks de wereldwijde economische crisis en het gedwongen thuiswerken, blijft de omzet van de grootzakelijke advocatuur wereldwijd mooi op peil. In combinatie met lagere kosten ziet het er naar uit dat voor de grote kantoren 2020 een van de meest winstgevende jaren wordt uit de geschiedenis. Eind maart had werkelijk niemand dat gedacht.
Zoals in een oude western met pek en veren door het dorp worden gereden. Of lekker aan zo’n Middeleeuwse schandpaal waarnaar de fatsoenlijke burgerij rottend fruit mag gooien. Wie dacht dat zulke ongeciviliseerde straffen anno 2020 waren uitgebannen, moet ik helaas teleurstellen. Naming and shaming bestaat nog altijd als sanctie. Sterker nog, voor de Autoriteit Consument en Markt (ACM) is dat zelfs in haar Instellingswet verankerd.
Bedrijven en instellingen worden meestal gedreven in de vorm van een nv, bv, stichting of coöperatie. Dit zijn rechtspersonen. Ook overheidslichamen, zoals de staat, provincie en gemeente, zijn rechtspersonen. Rechtspersonen zijn een verzinsel van het recht. De wet stelt de rechtspersoon op één lijn met de natuurlijke persoon. Daardoor kan een rechtspersoon – net als een mens van vlees en bloed – bijvoorbeeld iets (ver)kopen, (ver)huren of (uit)lenen. Ook kan hij werkgever of erfgenaam zijn.
De overname- en transactiepraktijk in juridisch Nederland bloeit als nooit tevoren. Collega’s en bekenden in de M&A-praktijk komen om in het werk. Hoe anders was dit in het begin van de COVID-periode. In maart 2020 werden immers alle transacties per direct on hold gezet of zelfs afgeblazen. Iedereen hield zijn adem in.
Recent stond in de Jurist een aantal bevindingen uit de vierde editie van de Benchmark Survey 2020 van General Counsel Netherlands. Eén van de in het oog springende uitkomsten in het rapport: een grote meerderheid van 60% vindt dat de general counsel onderdeel moet uitmaken van de Board of Directors. Dit percentage is gedurende de afgelopen jaren gestegen. Deze uitkomst strookt met mijn persoonlijke observaties.
Een mens leeft vaak bij de waan van de dag. En die waan is de laatste tijd vrij heftig. Hele praatshows worden gevuld met dagelijkse sores. Dat mag uiteraard. De kunst als ondernemer of bedrijf is toch voorbij die waan te kijken.
In Nederland vindt iedereen wel iets van Covid-19 en de omgang daarmee. Meningen worden luidkeels geventileerd. Snoeiharde kritieken streden om voorrang na het eerste optreden bij Jinek van Famke Louise, een 21-jarige ‘influencer’. Toegegeven: zij was niet zo goedgebekt als Eva of de geleerden die waren aangeschoven. Duhhh, wie wel, zou je bijna zeggen.
Maandag 28 september had ik een afspraak buiten de deur. Er was her en der behoorlijk wat activiteit en het leven leek zo goed als normaal. Toen was er die avond de persconferentie en in één klap waren we allemaal weer terug bij af. Afspraken werden, de een na de ander, afgezegd. Kantoormedewerkers weer terug naar huis gestuurd. De woensdag daarna was ik op de Zuid-As: het zag eruit alsof de neutronenbom zojuist was gevallen.
‘Hydroxychloroquine in een combinatietherapie met zink en antibiotica is een succesvol middel tegen Covid-19.’ Dat beweert althans huisarts Rob Elens uit Meijel. En ook Donald Trump predikt iets in die richting. Dus dan weet ieder verstandig mens dat het onzin is.
Op zondag 15 maart 2020 maakte premier Rutte namens het kabinet bekend dat vanaf maandag 16 maart in het hele land de scholen en de kinderopvang gesloten zouden worden om verdere verspreiding van het Coronavirus te beperken. Bedrijven werd verzocht zoveel mogelijk te gaan werken vanuit huis. Terugblikkend is die totaal onverwachte en onvoorbereide transitie opmerkelijk goed verlopen. Na ongeveer een week was alles min of meer up-and-running.
Doorleefde juridische expertise en analytische scherpte blijven de kern vormen van de professie als jurist, maar hij of zij zal naar mijn mening in toenemende mate een teamspeler worden. Waar de jurist ooit een solist was die juridische dossiers behandelde, zal steeds meer een beroep worden gedaan op zijn vaardigheden om goed te functioneren in een team.
Het waren de woorden die Job Cohen uitsprak bij de aanvaarding van het burgemeestersambt van Amsterdam. Het klinkt makkelijk en velen vonden het te soft. Maar, het is best moeilijk om ‘de boel bij elkaar te houden’. Zeker in deze tijd.
Nog vier nachtjes slapen. Dan gebeurt het: ik word beëdigd tot advocaat. Voor de gemiddelde rechtenstudent die op haar 18e al wist wat zij wilde worden is dat een heugelijk hoogtepunt in een ontluikend persoonlijk en professioneel leven. Maar voor mij als zij-instromende tweede kans-jurist is het een niet minder groot feest. U begrijpt: ik heb thuis voor de spiegel mijn toga, vers uit het plastic, al tien keer aan gehad (NOT).
Dankzij corona en vakantie orden ik familiedocumenten: 30 kilo geërfd papier. Ik peins: waardoor ben ik wie ik ben? Hoe kan het dat ik als advocaat zo gedreven en soms fel heb gevochten voor de belangen van mijn cliënten? Valt iets van mijn soms opstandige karakter en schrijfbehoefte te herleiden tot mijn verre voorouders?
Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Financiën een consultatie gestart over een voorstel tot aanpassing van het wettelijk fiscaal verschoningsrecht. Zo zou in de Belastingwet begrensd moeten worden voor welke werkzaamheden advocaten en notarissen zich op hun verschoningsrecht kunnen beroepen. Dit voorstel is onnodig en onwenselijk, aldus advocaat en hoogleraar Daan Doorenbos.
Legal design is in opkomst. Dit wordt primair gedreven vanuit de behoefte van de bedrijfsjurist die om inzichtelijke adviezen vraagt. Hierbij speelt de interne klant van de bedrijfsjurist een belangrijke rol, de klant van de klant.
Er zijn veel mensen die hun hele leven al op dieet zijn. Natuurlijk met wisselend succes, anders waren ze er niet zo lang mee bezig. Een makkelijke methode die het tegenwoordig goed doet, is het intermittent fasting, en een variant daarop is het 5:2 dieet. Je eet vijf dagen normaal en twee dagen eet je weinig tot niets. Het bevrijdt je van calorieën tellen of met weegschaaltjes werken.
Na de regio’s noord en zuid, beginnen ook in de regio midden aanstaande vrijdag (18 juli) de schoolvakanties. Ik denk dat er zelden een jaar geweest is waarin de mensen meer aan vakantie toe waren dan nu. Het coronavirus, de ‘intelligente’ lockdown, het thuiswerken en thuisonderwijs hebben allen een zware wissel getrokken op ons uithoudingsvermogen. De energie is op.
Het dringende advies van het kabinet en het RIVM ‘werk thuis waar mogelijk’ betekent dat veel werknemers vanaf half maart 2020 vanuit huis werken. En het ziet er naar uit dat dit nog wel even gaat duren. Ook als de verplichting om anderhalve meter afstand tot collega’s te houden mogelijk is en er geen blootstelling aan zieke collega’s is, laat de praktijk zien dat werkgevers terughoudend zijn en het thuiswerken voorlopig als uitgangspunt houden.