Herkent u het? Je koopt een kast bij Ikea voor een fijne prijs, je gaat met een blij gemoed dat ding in elkaar zetten en na zeer veel ergernis over de hoeveelheid schroeven en het veelvuldig raadplegen van de instructie staat het geval. Meestal nog scheef ook.
Afgelopen vrijdag heeft de Europese Commissie in een persbericht aangegeven dat Apple zich mogelijk schuldig maakt aan misbruik van haar machtspositie onder het Europees mededingingsrecht. Apple stelt namelijk het gebruik van het In App Purchasing (IAP) systeem verplicht voor app ontwikkelaars die abonnementen voor hun diensten via een app willen aanbieden.
Op vrijdag 9 april publiceerde uitgever en data company Thomson Reuters het jaarlijkse rapport ‘State of the Legal Market’. Hoewel deze rapporten voor insiders in de Amerikaanse en Britse advocatuur van belang zijn, bevatten ze meestal weinig nieuwe of verrassende inzichten. Dit jaar werd mijn aandacht echter getrokken door een grafiek waarin werd weergegeven waarin UK-advocatenkantoren gaan investeren.
‘Aanhuurkosten’, ‘contractkosten’ of ‘inschrijfgeld’. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) beboette begin deze maand drie huurbemiddelaars voor het opvoeren van dit soort smurf-kosten. De Jurist berichtte daar vorige week over. Eerlijk gezegd dacht ik dat dit soort spruitjes-criminaliteit al lang was uitgestorven, net zoals de ambulante scharensliep en rondtrekkende ketellapper, maar blijkbaar bestaan ze nog steeds: verhuurders die hun huurders op bijkomende kosten jagen, terwijl dat gewoon expliciet verboden is.
Voor het efficiënt functioneren van een markteconomie is een goed functionerende rechtspraak een basisvoorwaarde. De Nederlandse rechtspraak scoort op de meeste punten goed. Maar op één punt gaat het slecht: het duurt jaren voordat grotere commerciële geschillen zijn beslecht. Vooral zaken met groot financieel belang hebben een lange doorlooptijd. De ondernemer betaalt hiervoor de prijs, schrijven Frans van Dijk, Remme Verkerk en Dewy Pistora van de Universiteit Utrecht in een opiniestuk in het FD.
Onlangs had ik het genoegen om de promotie van Ivar Timmer, hoofddocent en senior onderzoeker bij de Hogeschool Amsterdam, over juridisch risicomanagement online bij te wonen. Juridisch risicomanagement is een actueel onderwerp, denk bijvoorbeeld aan de recente geschillen over de leveringen van AstraZeneca vaccins of het witwasonderzoek bij ABN Amro.
Junior bankiers van Goldman Sachs uit New York traden deze week met overwerkklachten naar buiten: 95 uur per week, terwijl je vanuit huis werkt en je amper het scherm mag verlaten. Gemiddeld aantal uren slaap per nacht: vijf. Dit bericht werd opgepikt door junior bankiers uit Londen en als snel volgden artikelen in de New York Times, de Financial Times en the Guardian. Er volgden natuurlijk ook (politiek correcte) statements van het management van de banken: er zou snel ingegrepen gaan worden.
Met ingang van 13 maart 2021 is de AFM (Autoriteit Financiële Markten) aangewezen als de nationale autoriteit bij de uitvoering van twee Europese verordeningen op het terrein van de duurzaamheid. Het gaat om de SFDR-verordening (informatieverstrekking over duurzaam beleggen) en de Taxonomieverordening (classificatiesysteem voor duurzame beleggingen).
Er is de laatste twee weken al veel geschreven over de aan het licht gekomen activiteiten van Frank Oranje. Mijn column van deze week gaat daar niet specifiek over, maar toch ook een beetje wel. Om te beginnen zou ik u mee willen terugnemen naar de Oscaruitreikingen van 2017.
De rechtsstaat is ook dit verkiezingsjaar een prominente figurant in veel verkiezingsprogramma's. De ervaring leert echter dat het onderwerp in coalitie-onderhandelingen vooral functioneert als sluitpost. Dat is een gemiste kans. Weinig bestedingen leveren hun geld zo dubbel en dwars op als investeringen in de rechtsstaat.
Niet een, maar zelfs twee keer ging het de afgelopen maand in de kolommen van de Jurist over betamelijkheid in mijn beroepsgroep: de advocatuur. Dat is best bijzonder. Betamelijkheid is namelijk niet bepaald ‘sexy’. Niet alleen is het woord uit het Nederlands spraakgebruik schier verdwenen, ook staat betamelijkheid al enige tijd op de rode lijst van bedreigde omgangsvormen.
Toen ik ooit in de advocatuur begon, was het overstappen van een partner naar een ander kantoor zeer ongebruikelijk. Dat medewerkers wel eens wisselden van plek, kwam vaker voor. Maar onderhand zijn we het bijna gewoon gaan vinden dat partners heen en weer schuiven. Sterker, er stappen hele teams over. Als Shakespeare vandaag de dag een stage in de advocatuur zou volgen, had hij waarschijnlijk genoeg input voor meerdere drama’s. Waaronder Macbeth.
Het is al lange tijd gebruikelijk dat bedrijven een tender inzetten voor de inkoop van juridische dienstverlening. Veelal is naast de bedrijfsjurist ook hoofd inkoop bij deze tenders betrokken. Doel van de tender is in vooral om een panel van kantoren te vormen waarin per juridisch specialisme voor de beste prijs-kwaliteitverhouding wordt gekozen. Maar ‘aanvullende criteria’ rukken op.
In 2018 mocht ik voor de EELA, een internationale organisatie voor arbeidsrechtjuristen, in Bratislava een workshop onderhandelen geven. ’s Avonds was er een diner georganiseerd en ik was naast de bedrijfsjurist van een vakbond uit Engeland geplaatst. Hij had die dag als panellid verteld over de zaak die hij tegen Uber voerde.
2021 zou het jaar worden waarin alles weer snel normaal zou worden. Het jaar waarin we weer gewoon konden uit eten gaan in een restaurant, met vrienden op stap en als vanouds terug naar kantoor. ‘Er is nu licht aan het eind van de tunnel’, zo verkondigde minister Hugo de Jonge, en iedereen was er klaar voor.
De virussen-varianten worden steeds exotischer, maar verder is er weinig lol te beleven in COVID-tijd. Toch moet ik eigenlijk niet klagen: ik heb geen jengelende noch leergierige kinderen, ik heb een groot huis, althans meerdere kamers, en een prima wifi-verbinding. En nog een paar jaar, dan ben ik een risicogroep en vast aan de beurt voor mijn vaccinatie-prik.
Bij de vraag aan een advocatenkantoor of een bedrijfsjuridische afdeling: ‘Wat doen jullie aan innovatie?’, is vaak de reflexmatige reactie om over legal tech te beginnen. Dit is jammer, want innovatie kan zo veel meer zijn dan legal tech.
In de talkshows komen veelal in korte tijd dezelfde onderwerpen en dezelfde namen voorbij. Ik doe dat deze keer ook door aan te haken bij berichten in het FD en de Jurist over ‘advocountants’. Maar ik neem wel een zijweg bij het onderwerp: hoe zien de CV’s van de betrokken hoofdrolspelers er uit?
Net voor de lock-down werd de beregeningsinstallatie in mijn tuin winterklaar gemaakt. De monteur – een stoere twintiger, deels kaalgeschoren hoofd – liep door de achtertuin, keek de woonkamer in en vroeg: ‘Wat doen zij daar?’
Mijn vermoeden is dat de geschiedenis achteraf niet mild zal oordelen over de vraag hoe de mensheid met de pandemie is omgegaan. Dat moeten wij ons aantrekken. In 2021 moeten mijns inziens daarom vijf dingen dringend anders.
Als u dit leest, bent u zich aan het voorbereiden of bijkomen van de digitale kerstborrel. Of mentaal op weg naar de kerstdis. Het is vanavond kerstavond: het moment van vreugde, licht en goed nieuws. Dat goede nieuws is in deze donkere, droeve dagen misschien wat minder makkelijk te vinden, maar het is er wel degelijk. Ook op juridisch gebied.
Bedrijfsjuridische afdelingen hebben intern nog wel eens te maken met minder positieve percepties. Voorafgaand aan een workshop van ons General Counsel Innovatie Platform over storytelling hielden wij een enquête, en daar werden genoemd: dealbrekers, geen goed begrip van de business, procesvertragers, legal is ‘lastig en denkt in problemen’ en legal wil altijd voor 100% waterdicht gaan: niet bereid om risico's te nemen.
Iedere zaterdag koop ik de Financial Times. Het bevrijdt mij van al te Hollands nieuws en de zaterdagbijlage van de FT - ‘How to Spend it’, alleen de titel al maakt mij erg blij - brengt mij in een wereld die ik amper ken. Zo las ik dit weekend een uitgebreid artikel over personal shoppers. Een soort P.A. die de aankopen voor zeer goed betalende kopers doet. Nog interessanter is ‘de economie’ achter deze shopper.
Op 1 maart 2021 treedt de nieuwe beroepsopleiding (BA) in werking. Voor opleiders (patroons) van kersverse advocaten gaat er dan wat veranderen: zij moeten dichter op de huid van hun stagiairs gaan zitten. En daartoe is alle reden, weet ik uit de praktijk.
Het jaar 2020 belooft de geschiedenis in te gaan als een topjaar voor de advocatuur. Ondanks de wereldwijde economische crisis en het gedwongen thuiswerken, blijft de omzet van de grootzakelijke advocatuur wereldwijd mooi op peil. In combinatie met lagere kosten ziet het er naar uit dat voor de grote kantoren 2020 een van de meest winstgevende jaren wordt uit de geschiedenis. Eind maart had werkelijk niemand dat gedacht.
Zoals in een oude western met pek en veren door het dorp worden gereden. Of lekker aan zo’n Middeleeuwse schandpaal waarnaar de fatsoenlijke burgerij rottend fruit mag gooien. Wie dacht dat zulke ongeciviliseerde straffen anno 2020 waren uitgebannen, moet ik helaas teleurstellen. Naming and shaming bestaat nog altijd als sanctie. Sterker nog, voor de Autoriteit Consument en Markt (ACM) is dat zelfs in haar Instellingswet verankerd.
Bedrijven en instellingen worden meestal gedreven in de vorm van een nv, bv, stichting of coöperatie. Dit zijn rechtspersonen. Ook overheidslichamen, zoals de staat, provincie en gemeente, zijn rechtspersonen. Rechtspersonen zijn een verzinsel van het recht. De wet stelt de rechtspersoon op één lijn met de natuurlijke persoon. Daardoor kan een rechtspersoon – net als een mens van vlees en bloed – bijvoorbeeld iets (ver)kopen, (ver)huren of (uit)lenen. Ook kan hij werkgever of erfgenaam zijn.
De overname- en transactiepraktijk in juridisch Nederland bloeit als nooit tevoren. Collega’s en bekenden in de M&A-praktijk komen om in het werk. Hoe anders was dit in het begin van de COVID-periode. In maart 2020 werden immers alle transacties per direct on hold gezet of zelfs afgeblazen. Iedereen hield zijn adem in.
Recent stond in de Jurist een aantal bevindingen uit de vierde editie van de Benchmark Survey 2020 van General Counsel Netherlands. Eén van de in het oog springende uitkomsten in het rapport: een grote meerderheid van 60% vindt dat de general counsel onderdeel moet uitmaken van de Board of Directors. Dit percentage is gedurende de afgelopen jaren gestegen. Deze uitkomst strookt met mijn persoonlijke observaties.
Een mens leeft vaak bij de waan van de dag. En die waan is de laatste tijd vrij heftig. Hele praatshows worden gevuld met dagelijkse sores. Dat mag uiteraard. De kunst als ondernemer of bedrijf is toch voorbij die waan te kijken.