Bij het laatste congres van General Counsel Netherlands (GCN) mocht ik in twee roundtables met GC's van gedachten wisselen over ESG (Environment, Social, Government). ESG is een actueel onderwerp, ingegeven door een ontwikkeling waarin van bedrijven wordt verwacht dat zij op een transparante wijze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.
Omdat er meer is tussen hemel en aarde dan de juristerij, bezocht ik afgelopen zaterdag de tentoonstelling ‘A Love Revolution’ met werken van Frida Kahlo en Diego Rivera in het Cobra museum voor moderne kunst in Amstelveen. Daar dwaalde ik uiteindelijk af naar een uithoekje waar foto’s te zien waren van vijfentwintig ‘overbekende’ creatievelingen, - tot mijn schande herkende ik er maar twee -, geportretteerd met standaard stukken uit de huiscollectie.
Als het over marketing en acquisitie van je kantoor of eigen praktijk gaat, is het ontwikkelen van een personal brand, een eigen merk, een handig ding. Want hoe ben jij of je kantoor te onderscheiden? Voor de buitenwereld zijn alle notarissen, advocaten of bedrijfsjuristen toch allemaal hetzelfde. Daarom de vraag: helpt het om een boek te schrijven als je een personal brand wil ontwikkelen?
Onze Minister van Justitie, de heer Grapperhaus, ontvangt in die hoedanigheid een salaris van € 170.910 inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Mevrouw Halsema, de burgemeester van Amsterdam, heeft een inkomen van €147.000 op jaarbasis. U zult met mij eens zijn dat het twee zware functies zijn.
De dieselgate affaire, de uitspraak over de verplichte verminderde CO2 uitstoot door Shell, het aanstellen van Chief Ethics Officers bij grote bedrijven: business ethics is een actueel onderwerp. Zeker in tijden van crisis - zoals nu bij COVID - kunnen ethische normen onder druk komen te staan. Voor ons een reden om over de rol van de General Counsel bij business ethics een webinar te organiseren.
Sinds 1 april 2021 is in het procesreglement een maximum van 15 tot 25 pagina’s voor processtukken opgenomen. Een groep advocaten heeft daartegen bezwaren geuit. Inmiddels heeft de voorzieningenrechter geoordeeld dat het procesreglement vooralsnog in stand blijft, in afwachting van antwoorden van de Hoge Raad op de gestelde prejudiciële vragen. Bij dit onderwerp moest ik direct denken aan het filmpje van Omroep Maxim over antiquair Ben Strik, die kort iets mocht vertellen over zijn favoriete object uit zijn winkel.
Wellicht is het u ontgaan. Net als de rest van Nederland. Maar vorige week maandag 7 juni is de nieuwe Auteurswet van kracht geworden. Het is u allemaal vergeven, want het betreft juristerij op de vierkante millimeter. Typisch iets voor IE-nerds. Maar niettemin zitten er in de wetswijziging, als uitvloeisel van de implementatie van de Brusselse richtlijn inzake auteursrechten en naburige rechten in de Digital Single Market, een paar aardigheidjes die ik u niet wil onthouden.
Toen ik in 2005 werd gevraagd een onderhandelingstraining te verzorgen bij het Female Development Program van de OSR zei ik enthousiast ‘ja’, maar ik dacht: die opleiding zal wel snel overbodig worden want er komt een andere generatie vrouwen aan. Helaas moet ik anno 2021 constateren dat het leren onderhandelen ook voor deze groep vrouwen nog altijd een actueel thema is.
Ongeveer een week geleden ontvingen de medewerkers van zakenbank Goldman Sachs in de VS en het Verenigd Koninkrijk een mededeling van de directie waarin werd aangekondigd dat iedereen eind Juni weer terug verwacht wordt op kantoor. De Goldman Sachs vestigingen in Azië zijn op dit moment alweer volledig bemand.
Recent stond in de Jurist een interessant bericht over de Litigation Survey van General Counsel Netherlands (GCN). Procederen komt bij bedrijven regelmatig voor, hetgeen blijkt uit het gegeven dat meer dan 60% van de aan de survey deelnemende GC's het afgelopen jaar betrokken was bij zes of meer juridische geschillen. 13% had zelfs meer dan 50 geschillen in behandeling.
Herkent u het? Je koopt een kast bij Ikea voor een fijne prijs, je gaat met een blij gemoed dat ding in elkaar zetten en na zeer veel ergernis over de hoeveelheid schroeven en het veelvuldig raadplegen van de instructie staat het geval. Meestal nog scheef ook.
Afgelopen vrijdag heeft de Europese Commissie in een persbericht aangegeven dat Apple zich mogelijk schuldig maakt aan misbruik van haar machtspositie onder het Europees mededingingsrecht. Apple stelt namelijk het gebruik van het In App Purchasing (IAP) systeem verplicht voor app ontwikkelaars die abonnementen voor hun diensten via een app willen aanbieden.
Op vrijdag 9 april publiceerde uitgever en data company Thomson Reuters het jaarlijkse rapport ‘State of the Legal Market’. Hoewel deze rapporten voor insiders in de Amerikaanse en Britse advocatuur van belang zijn, bevatten ze meestal weinig nieuwe of verrassende inzichten. Dit jaar werd mijn aandacht echter getrokken door een grafiek waarin werd weergegeven waarin UK-advocatenkantoren gaan investeren.
‘Aanhuurkosten’, ‘contractkosten’ of ‘inschrijfgeld’. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) beboette begin deze maand drie huurbemiddelaars voor het opvoeren van dit soort smurf-kosten. De Jurist berichtte daar vorige week over. Eerlijk gezegd dacht ik dat dit soort spruitjes-criminaliteit al lang was uitgestorven, net zoals de ambulante scharensliep en rondtrekkende ketellapper, maar blijkbaar bestaan ze nog steeds: verhuurders die hun huurders op bijkomende kosten jagen, terwijl dat gewoon expliciet verboden is.
Voor het efficiënt functioneren van een markteconomie is een goed functionerende rechtspraak een basisvoorwaarde. De Nederlandse rechtspraak scoort op de meeste punten goed. Maar op één punt gaat het slecht: het duurt jaren voordat grotere commerciële geschillen zijn beslecht. Vooral zaken met groot financieel belang hebben een lange doorlooptijd. De ondernemer betaalt hiervoor de prijs, schrijven Frans van Dijk, Remme Verkerk en Dewy Pistora van de Universiteit Utrecht in een opiniestuk in het FD.
Onlangs had ik het genoegen om de promotie van Ivar Timmer, hoofddocent en senior onderzoeker bij de Hogeschool Amsterdam, over juridisch risicomanagement online bij te wonen. Juridisch risicomanagement is een actueel onderwerp, denk bijvoorbeeld aan de recente geschillen over de leveringen van AstraZeneca vaccins of het witwasonderzoek bij ABN Amro.
Junior bankiers van Goldman Sachs uit New York traden deze week met overwerkklachten naar buiten: 95 uur per week, terwijl je vanuit huis werkt en je amper het scherm mag verlaten. Gemiddeld aantal uren slaap per nacht: vijf. Dit bericht werd opgepikt door junior bankiers uit Londen en als snel volgden artikelen in de New York Times, de Financial Times en the Guardian. Er volgden natuurlijk ook (politiek correcte) statements van het management van de banken: er zou snel ingegrepen gaan worden.
Met ingang van 13 maart 2021 is de AFM (Autoriteit Financiële Markten) aangewezen als de nationale autoriteit bij de uitvoering van twee Europese verordeningen op het terrein van de duurzaamheid. Het gaat om de SFDR-verordening (informatieverstrekking over duurzaam beleggen) en de Taxonomieverordening (classificatiesysteem voor duurzame beleggingen).
Er is de laatste twee weken al veel geschreven over de aan het licht gekomen activiteiten van Frank Oranje. Mijn column van deze week gaat daar niet specifiek over, maar toch ook een beetje wel. Om te beginnen zou ik u mee willen terugnemen naar de Oscaruitreikingen van 2017.
De rechtsstaat is ook dit verkiezingsjaar een prominente figurant in veel verkiezingsprogramma's. De ervaring leert echter dat het onderwerp in coalitie-onderhandelingen vooral functioneert als sluitpost. Dat is een gemiste kans. Weinig bestedingen leveren hun geld zo dubbel en dwars op als investeringen in de rechtsstaat.
Niet een, maar zelfs twee keer ging het de afgelopen maand in de kolommen van de Jurist over betamelijkheid in mijn beroepsgroep: de advocatuur. Dat is best bijzonder. Betamelijkheid is namelijk niet bepaald ‘sexy’. Niet alleen is het woord uit het Nederlands spraakgebruik schier verdwenen, ook staat betamelijkheid al enige tijd op de rode lijst van bedreigde omgangsvormen.
Toen ik ooit in de advocatuur begon, was het overstappen van een partner naar een ander kantoor zeer ongebruikelijk. Dat medewerkers wel eens wisselden van plek, kwam vaker voor. Maar onderhand zijn we het bijna gewoon gaan vinden dat partners heen en weer schuiven. Sterker, er stappen hele teams over. Als Shakespeare vandaag de dag een stage in de advocatuur zou volgen, had hij waarschijnlijk genoeg input voor meerdere drama’s. Waaronder Macbeth.
Het is al lange tijd gebruikelijk dat bedrijven een tender inzetten voor de inkoop van juridische dienstverlening. Veelal is naast de bedrijfsjurist ook hoofd inkoop bij deze tenders betrokken. Doel van de tender is in vooral om een panel van kantoren te vormen waarin per juridisch specialisme voor de beste prijs-kwaliteitverhouding wordt gekozen. Maar ‘aanvullende criteria’ rukken op.
In 2018 mocht ik voor de EELA, een internationale organisatie voor arbeidsrechtjuristen, in Bratislava een workshop onderhandelen geven. ’s Avonds was er een diner georganiseerd en ik was naast de bedrijfsjurist van een vakbond uit Engeland geplaatst. Hij had die dag als panellid verteld over de zaak die hij tegen Uber voerde.
2021 zou het jaar worden waarin alles weer snel normaal zou worden. Het jaar waarin we weer gewoon konden uit eten gaan in een restaurant, met vrienden op stap en als vanouds terug naar kantoor. ‘Er is nu licht aan het eind van de tunnel’, zo verkondigde minister Hugo de Jonge, en iedereen was er klaar voor.
De virussen-varianten worden steeds exotischer, maar verder is er weinig lol te beleven in COVID-tijd. Toch moet ik eigenlijk niet klagen: ik heb geen jengelende noch leergierige kinderen, ik heb een groot huis, althans meerdere kamers, en een prima wifi-verbinding. En nog een paar jaar, dan ben ik een risicogroep en vast aan de beurt voor mijn vaccinatie-prik.
Bij de vraag aan een advocatenkantoor of een bedrijfsjuridische afdeling: ‘Wat doen jullie aan innovatie?’, is vaak de reflexmatige reactie om over legal tech te beginnen. Dit is jammer, want innovatie kan zo veel meer zijn dan legal tech.
In de talkshows komen veelal in korte tijd dezelfde onderwerpen en dezelfde namen voorbij. Ik doe dat deze keer ook door aan te haken bij berichten in het FD en de Jurist over ‘advocountants’. Maar ik neem wel een zijweg bij het onderwerp: hoe zien de CV’s van de betrokken hoofdrolspelers er uit?
Net voor de lock-down werd de beregeningsinstallatie in mijn tuin winterklaar gemaakt. De monteur – een stoere twintiger, deels kaalgeschoren hoofd – liep door de achtertuin, keek de woonkamer in en vroeg: ‘Wat doen zij daar?’
Mijn vermoeden is dat de geschiedenis achteraf niet mild zal oordelen over de vraag hoe de mensheid met de pandemie is omgegaan. Dat moeten wij ons aantrekken. In 2021 moeten mijns inziens daarom vijf dingen dringend anders.