René Koopman geeft leiding aan de juridische tak van het Deense scheepvaartbedrijf Maersk in Europa. Ook Rusland, Noord-Afrika en enkele landen in het Midden-Oosten behoren tot zijn werkterrein. ‘Bij Maersk bekijken we de wereld vanaf het water. Alle landen die grenzen aan de Middellandse zee, trekken we bij Europa.’
Privacyrechtadvocaat Shima Abbady van Bird & Bird (foto) en Data Protection Officer Nadine Netze van betaaldienstverlener Adyen zien dat je juist in het privacyrecht ook zonder honderd jaar ervaring goed in je vak kunt zijn. ‘Omdat er op privacygebied heel veel nieuw is en erg snel verandert, kun je ook zonder jarenlange ervaring goed ingelezen zijn op dit gebied.'
Innovatie staat hoog in het vaandel bij de grootste online retailer van het land, maar de wetgeving rond e-commerce is twintig jaar oud. Vaak is het aan bol.com Director Legal Claudine Bouma en haar team om de gedateerde regels te interpreteren naar de huidige situatie. Daar komt nu verandering in. ‘Door corona is het updaten van de wetgeving in een nog sterkere stroomversnelling gekomen.’
Advocaten in dienstbetrekking - zogeheten Cohen-advocaten - hebben verschoningsrecht als ze een 'professioneel statuut' hebben ondertekend dat de onafhankelijkheid ten opzichte van de werkgever waarborgt. Die eis geldt ook voor buitenlandse advocaten in dienstbetrekking die in Nederland werkzaamheden verrichten. Dat heeft de Rechtbank Rotterdam op 28 januari beslist in het strafrechtelijke onderzoek Etosha rond oliemaatschappij Shell.
Of het nu de coronacrisis is of niet: de vraag naar juristen – vooral op junior en midlevel functies – in het bedrijfsleven neemt toe. Dit in tegenstelling tot senior en managementfuncties, waar nauwelijks of geen beweging is te zien. Dat zegt recruitment consultant Joyce Toeset van wervings- en selectiebureau Robert Walters.
Bij de vraag aan een advocatenkantoor of een bedrijfsjuridische afdeling: ‘Wat doen jullie aan innovatie?’, is vaak de reflexmatige reactie om over legal tech te beginnen. Dit is jammer, want innovatie kan zo veel meer zijn dan legal tech.
Het aantal juridische vacatures lag in het laatste kwartaal van 2020 op het hoogste niveau sinds het uitbreken van de coronacrisis. Vooral juniors en mediors worden veel gevraagd, niet alleen binnen de advocatuur, maar ook steeds meer binnen het bedrijfsleven. Dat stelt recruitmentorganisatie Robert Walters naar aanleiding van de jaarlijkse Salary Survey in de juridische sector.
Luciano Dundas switchte als advocaat van Nederland naar de Nederlandse Antillen en weer terug, en was werkzaam in verschillende rechtsgebieden. Nu is hij bedrijfsjurist. ‘Ik ben met strafrecht gestopt na een behoorlijke heavy mensensmokkelzaak in Sint Maarten. Een boot met veel te veel mensen aan boord was gekapseisd bij Tortola, een van de Britse Maagdeneilanden. Er waren ook kinderen omgekomen.’
Pieter Aarts (foto, Chief Strategy Officer bij Bi4 Group, voor datamanagement en cloud computing) en Lukas Witsenburg (ondernemingsrecht- en IT-advocaat, oprichter kantoor Penrose) treffen elkaar voortdurend in IT, IE en corporate kwesties. ‘Juristen moeten niet lang tegenover elkaar blijven staan en de messen slijpen, dan kom je er op businessniveau niet meer uit.’
In de nieuwe rubriek Juridicum Vitae laten we juristen aan het woord over hun juridische loopbaan. In deze derde aflevering Callista Meijer, Raadsheer Handelssector Hof Amsterdam, sinds 2019 in de Ondernemingskamer. ‘Toen er een buitenstage beschikbaar was bij KLM, dacht ik: “Dat is ‘m. Dat is precies wat ik wil doen!” Ik wilde met mijn poten in de klei om te kijken hoe het nou reilt en zeilt in het zakenleven.’
Bedrijfsjuridische afdelingen hebben intern nog wel eens te maken met minder positieve percepties. Voorafgaand aan een workshop van ons General Counsel Innovatie Platform over storytelling hielden wij een enquête, en daar werden genoemd: dealbrekers, geen goed begrip van de business, procesvertragers, legal is ‘lastig en denkt in problemen’ en legal wil altijd voor 100% waterdicht gaan: niet bereid om risico's te nemen.
In de nieuwe rubriek Juridicum Vitae laten we juristen aan het woord over hun juridische loopbaan. In deze eerste aflevering Jeet Ramnath (21 Januari 1971) van De Raadgevers Bedrijfsjuristen. ‘Arbeidszaken worden nu veel vaker buiten de rechter om afgewikkeld. Als jurist vind ik dat natuurlijk jammer.’
De Nederlandse tak van de Rooms-Katholieke Kerk zoekt per direct een fulltime jurist. Dit valt te lezen in een recent geplaatste vacature. Een medewerker laat weten dat de ideale kandidaat 'geen advocaat' hoeft te zijn. Mensen met gedegen kennis van 'bestuurlijke processen' mogen ook solliciteren.
Recent stond in de Jurist een aantal bevindingen uit de vierde editie van de Benchmark Survey 2020 van General Counsel Netherlands. Eén van de in het oog springende uitkomsten in het rapport: een grote meerderheid van 60% vindt dat de general counsel onderdeel moet uitmaken van de Board of Directors. Dit percentage is gedurende de afgelopen jaren gestegen. Deze uitkomst strookt met mijn persoonlijke observaties.
Met meer dan 2000 aanlopen per seizoen, is Amsterdam één van de grootste cruisebestemmingen van Europa. Maar sinds maart blijven de schepen weg: dit jaar meerden er slechts een stuk of honderd aan in de hoofdstad. Toch is het allesbehalve rustig in de Amsterdamse havenregio, die vorig jaar nog een goederenoverslag van meer dan 100 miljoen ton had, vertelt general counsel Wilko Tijsse Claase. ‘De meeste goederenstromen bestaan onafhankelijk van corona.’
In 2020 is bijna de helft (46%) van alle General Counsel in Nederland vrouw. In 2018 was dat percentage nog aanzienlijk lager (38%), en in 2016 was slechts 31% van de General Counsel vrouw. Dat blijkt uit de General Counsel NL (GCN) Benchmark Survey 2020. Het is de vierde editie van de benchmark.
De juridische beroepsgroep moet een grotere rol gaan spelen bij de transitie naar een duurzame economie. Klimaattafels - die begin herfst van start gingen - moeten daarbij helpen. Bedrijfsjurist Rik Aertsen van ING is voorzitter van één van die tafels: 'We willen alle juristen van Nederland mobiliseren om duurzaamheid te bevorderen'.
Maandag 28 september had ik een afspraak buiten de deur. Er was her en der behoorlijk wat activiteit en het leven leek zo goed als normaal. Toen was er die avond de persconferentie en in één klap waren we allemaal weer terug bij af. Afspraken werden, de een na de ander, afgezegd. Kantoormedewerkers weer terug naar huis gestuurd. De woensdag daarna was ik op de Zuid-As: het zag eruit alsof de neutronenbom zojuist was gevallen.
Met het intreden van de herfst is ook het coronavirus bezig met een opmars in Nederland. De vooruitzichten – met een steeds roder kleurende coronakaart – lijken niet optimistisch. Anne Hustinx, general counsel van Schiphol Group, die naast de coronacrisis nog veel andere gecompliceerde juridische dossiers op haar bord heeft liggen, gaat er bedaard mee om: ‘Je krijgt mij niet snel gek. Als je last hebt van stress, moet je deze baan niet nemen’.
Op zondag 15 maart 2020 maakte premier Rutte namens het kabinet bekend dat vanaf maandag 16 maart in het hele land de scholen en de kinderopvang gesloten zouden worden om verdere verspreiding van het Coronavirus te beperken. Bedrijven werd verzocht zoveel mogelijk te gaan werken vanuit huis. Terugblikkend is die totaal onverwachte en onvoorbereide transitie opmerkelijk goed verlopen. Na ongeveer een week was alles min of meer up-and-running.
Zakelijk nieuws, juridisch perspectief. Dé informatiebron voor bedrijfsjuristen, advocaten, notarissen, accountants, CFO’s en andere juridisch zakelijk professionals. In een korte video vertellen directeur/uitgever Mariska Van Der Westen, hoofdredacteur Lucien Wopereis, advocaat en ondernemer Piet-Hein Boekel en Jean Schreurs, Deputy General Counsel at NXP, over de Jurist. Loop mee met redacteur Annemarthe Wesseling.
Doorleefde juridische expertise en analytische scherpte blijven de kern vormen van de professie als jurist, maar hij of zij zal naar mijn mening in toenemende mate een teamspeler worden. Waar de jurist ooit een solist was die juridische dossiers behandelde, zal steeds meer een beroep worden gedaan op zijn vaardigheden om goed te functioneren in een team.
Terwijl veel bedrijven tijdens de coronacrisis stilvielen, draaiden fabrieken van medisch-technologieconcern Philips overuren. Van Hekesen – jurist bij Philips – kent het klappen van de zweep: ‘Soms moet productie juist worden opgeschaald, soms juist worden verminderd. Samen kijk je hoe je dat kunt regelen. Je moet flexibel zijn.’
Het werk van bedrijfsjuristen en advocaten kan nogal eens wat efficiënter worden georganiseerd, als ze tenminste naar hun werkprocessen willen kijken. Cindy de la Fuente is als Legal excellence manager verantwoordelijk voor innovatie van het juridisch werk bij AkzoNobel. Haar stelling: standaardwerk moet je als jurist gewoon níet doen.
Bedrijfsjuristen in Engeland storen zich aan het ‘bombardement’ van generieke corona-updates die advocatenkantoren de afgelopen maanden over ze hebben uitgestort. Dat blijkt uit een survey van de populaire website Rollonfriday. ‘Stop met het sturen van stompzinnige updates over corona en de corporate governance act.’
Nog vier nachtjes slapen. Dan gebeurt het: ik word beëdigd tot advocaat. Voor de gemiddelde rechtenstudent die op haar 18e al wist wat zij wilde worden is dat een heugelijk hoogtepunt in een ontluikend persoonlijk en professioneel leven. Maar voor mij als zij-instromende tweede kans-jurist is het een niet minder groot feest. U begrijpt: ik heb thuis voor de spiegel mijn toga, vers uit het plastic, al tien keer aan gehad (NOT).
In presentaties die ik voor studenten verzorg, wordt mij vaak de vraag gesteld: ‘Over welke competenties moet de jurist nu en in de toekomst beschikken om succesvol te zijn?’ Het is duidelijk dat een scherp analytisch vermogen, een uitstekende juridische expertise, gevoel voor de context en creativiteit kerncompetenties zijn en blijven van een jurist.
Het is eind februari als haar zus, woonachtig in Italië, belt. ‘Het gaat hier op slot en wacht maar: het komt ook jullie kant op.’ Jongerden, general counsel en executive director external & legal affairs bij VodafoneZiggo, zelf toen net terug uit Lombardije, was aanvankelijk laconiek: ‘Die Italianen reageren wel een beetje overdreven.’ Maar dat viel tegen.
De jurist met een vaste contactpersoon bij een bedrijf: vaak kennen ze elkaar al jaren. Hoe werken ze samen? Wat gooien ze over de schutting? Deputy General Counsel Douwe Groenevelt (ASML, foto) en advocaat Theo Blomme (Hoyng Rokh Monegier) kenden elkaar al 'uit het kleine wereldje van IE-advocaten, maar groeiden dichter naar elkaar toe' tijdens de procedures in de patentzaak tussen ASML en Nikon.
In navolging van landen als Amerika zien wij nu ook in Nederland aanstellingen van legal operations managers. Voor een goed begrip: dit zijn geen paralegals die nuttig juridisch administratief werk verrichten zoals corporate housekeeping en contractmanagement. Het doel van de functie legal operations manager is het efficiënter en innovatiever maken van de juridische afdeling.